Yalova'da son yıllarda üretimine başlanan 'Süper meyve' lakaplı aronya bitkisi, her geçen gün il genelinde üretim potansiyelini arttırıyor. Yalova'nın merkeze bağlı Safran köyünde 2 dekar alanda üretim yapan Cemal Açış isimli üreticinin bahçesinde Yalova Valisi Muammer Erol, AK Parti Yalova Milletvekili Meliha Akyol, İl Genel Meclisi Başkanı Hasan Soygüzel, İl Tarım ve Orman Müdürü Suat Parıldar ve Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürü Yılmaz Boz'un katılımıyla hasat gerçekleştirildi.
Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) destekli proje kapsamında ülkemizin farklı üretim lokasyonlarında yetiştirilen aronya meyvelerinde yapılan laboratuvar analizleri neticesinde elde edilen bulgularda aronya meyvesinin, verim ve meyve iriliği bakımından Yalova'nın ekolojik koşullarında farklılaştığı, diğer üretim lokasyonlarından farklı olarak ilde yetiştirilen aronya meyvelerinin 100 tane ağırlığının 90 gramın altına (ortalama olarak 90-140 g.) düşmediği belirtildi. Pomolojik özellikler bakımından önemli olan salkımdaki meyve sayısı bakımından, ilimizin koşullarında salkımdaki ortalama meyve sayısının 25 adet civarında olduğu ve bu sayının 34 adede kadar çıkabildiği, salkım ağırlığının ortalama olarak 15-21 g ve meyve iriliğinin 5-14 mm arasında yer aldığı; meyve ağırlığının ise 0,9-2 g arasında değiştiği,İlimizde yaz aylarında aşırı yüksek sıcaklıklar yaşanmaması, nemin yüksek olması ve yeterli miktarda yağış alınması sayesinde diğer yetiştiricilik bölgelerinde görülebilen bitki gelişim geriliği ve Ağustos ayında meyveler siyah rengini aldıktan sonra yaşanabilen; meyve kabuğunda buruşma, su kayıpları, irilikte azalma ve görünüş bozulmaları sonucu erken hasat ve buna bağlı olarak da tat ve aroma kayıpları gibi sorunların ilimizde yaşanmadığı, hasadının genellikle Ağustos sonu - Eylül ayı başından itibaren başlamasına rağmen Yalova Aronyası, meyve iriliği, buruşma, tat ve görünüm gibi özellikler bakımından kalitesini yitirmeden bitki üzerinde takip eden yılın Ocak ve Şubat aylarına kadar bozulmaksızın dalında bırakılabildiği ve bu özelliği sayesinde meyve iriliğinin artışı ve şeker oranının yükselmesi gibi diğer olumlu katkıların yanında pazarlama esnekliği sağlaması açısından da ticari avantajlar sağlamakta olduğu, ilimizde yaz ve sonbahar ayları geçiş döneminde hakim olan iklimsel koşulların elverişliliği ve meyve renginde siyahlaşmanın başladığı dönemde yaşanan yeterli yaz yağışları ve sulamanın ihmal edilmemesi sayesinde, Eylül ayının 10-20'si arasında hasat edilen meyvelerde diğer üretim lokasyonlarında % 65’i aşmayan meyve suyu randımanın ilimizde %71 düzeyine kadar çıkabildiği, ilimizde yetiştirilen aronya meyvelerinin meyve suyu randımanının yüksek ve meyvelerin iri taneli yapıda olması ve de fenolik bileşiklerce zengin olması nedeni ile diğer üretim lokasyonlarında 20-30 gün olarak belirlenen buzdolabı koşullarındaki (+4 derece) muhafaza süresinin “Yalova Aronyası”nda 2 ayı bulabildiği, meyve iriliğinde ve meyve suyu randımanının artmasında etkili olan sulama işleminde, yeterli miktarda ve doğru zamanda sulama yapılmasına (meyve tutumundan sonra pembe, mor ve siyah renk dönüşümü sonrası meyvelerin siyah rengini almaya başladığı hasada kadar olan hassas dönemde) üreticilerimizce dikkat edilmesi sayesinde küçük yapılı ve buruşuk meyve sorunları yaşanmadığı sonuçlarına ulaşıldı.
Aronya meyvesi hem gıda hem de eczacılık sanayiinde kullanılmakta olup taze ve kuru meyve olarak da değerlendirilmektedir. Aronya meyvesi potansiyel sağlık yararları araştırılmış çok yüksek miktarda antosiyanin ve flavanoidler içermektedir. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsünün yaptığı araştırmalar sonucunda 2 Aronya çeşidinin üreticilerimize tanıtılması ve yetiştiriciliğinin yaygınlaştırılması amacıyla Yalova İl Tarım ve Orman Müdürlüğümüz tarafından ilimizde 2017-2020 yıllarında; Bakanlığımızın Kadın Çiftçiler Tarımsal yeniliklerle buluşuyor programından 6 çiftçiye 6 dekar, İl Özel İdaresi Meyveciliği Geliştirme Projesi kapsamında 42 çiftçiye 93 dekar alanda olmak üzere; Toplam 48 çiftçimize 99 dekar alanda Aronya bahçeleri kurulmuştur.
Coğrafi işaret başvurusu yapıldı
Aronya meyvesinin Yalova'nın ekolojik koşullarında meyve irilik, verim ve biyokimyasal özellikleri bakımından farklılaştığı tespit edilirken, bu özelliklerin Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescil edilmesi amacıyla 08.11.2019 tarihinde “Yalova Aronyası” adıyla coğrafi işaret başvurusu yapıldı. Başvurunun patent kurumu tarafından uzman değerlendirme aşamasında olduğu öğrenildi. Değerlendirme işlemlerinin 2020 yılının Ağustos ayı sonu-Eylül ayı başında tamamlanarak karara bağlanması bekleniyor. Küresele atılan yerel imza olarak ifade edilen coğrafi işaret; ticaretin segmente olduğu günümüzde, ününü üretildiği/yetiştirildiği bölgesinden alan yöresel ürünlerin dünyada yükselen bir değer haline gelmesi ve tüketicinin dikkatini çekerek güven oluşturması açısından çok önemli hale gelmiş durumdadır. Bu önemin farkında olan İl Müdürlüğümüz, Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ile birlikte, ilimizin tarımsal ürünleri arasında coğrafi işaret potansiyeli taşıyanların belirlenmesi, tescil edilmesi ve marka kimliğinin oluşturulması amacı ve Yalova ilinin coğrafi işaretli ürün ekosisteminin oluşturulması hedefiyle planlama, analiz, hazırlık ve başvuru çalışmalarını yürütmektedir.
Organik Aronya Üretimi Çalışmaları
İlimizde üretilen aronya meyvesinin organik sertifikasyon süreci 2019 yılının Ağustos ayında Anadolu Ekolojik Ürünler Kontrol ve Sertifikasyon kuruluşu yetkilileri ile üreticilerimizin katıldığı toplantı organizasyonuyla başlamıştır. Aronya yetiştiricilerine Organik Tarım hakkında bilgilendirme yapılmış ve sertifikasyon süreci anlatılmıştır. Bu çalışmalar neticesinde 2019 yılında 13 çiftçimizle 17 dekar alanda Organik Aronya Grup Sertifikasyonu çalışması İl Müdürlüğümüz ve Çiftlikköy Ziraat Odası Başkanlığı işbirliği ile başlatılmış olup 2019 yılı Geçiş 1 Organik Tarım Müteşebbis Sertifikası alınmıştır. Üreticilerimiz 3 yılın sonunda Organik tarım ürün sertifikası almaya hak kazanacaktır. Üreticilerimize Geçiş 2 sertifikaları da bugün birazdan Tarla Günümüzde teslim edilecektir.
Aronya üretiminde 2019 yılında 13 Çiftçimizle 17 dekar alanda başlamış olan Organik Tarım faaliyetlerinin desteklenmesi ve daha fazla sayıda aronya üreticisinin sisteme dahil olması amacıyla 2020 yılında uygulanmak üzere Yalova İl Özel İdaresi destekli Organik Tarım Sertifikasyon Desteği Projesi hazırlanmıştır. Bu projeyle halen Geçiş sürecinde olan 13 aronya üreticisiyle birlikte toplamda 30 Aronya üreticimize Kontrol Sertifikasyon Kuruluşu ile imzalayacakları sözleşme hizmet bedeli giderlerinin %50’si kadarına hibe desteği sağlanacaktır. (Toplam proje bütçesi 15.000 TL).
Planlanan Çalışmalar
İlimizde üretimi ve önemi her geçen gün artan aronya meyvesini yaygınlaştırma çalışmalarına devam edilmektedir. Bir yandan üretim artırılırken diğer bir yandan bu üretimin organik tarım ilkelerine uygun şekilde gerçekleşmesi ve sertifikalandırılması amaçlanmaktadır. İl Müdürlüğümüz yayım çalışmaları, proje ve danışmanlık hizmetlerinin bu yönde yürütülmesine devam edilecektir. İlimizde ve ülkemizde aronya üretiminin bollaşması sonucu olası fiyat ve pazar sorunları yaşanması ihtimaline karşı aronya meyvesinin taze tüketimine alternatif olarak meyve suyu ve kurutularak değerlendirilmesine yönelik AR-GE projeleri geliştirilmektedir.
Kurutulmuş meyve elde edilmesinde uygulanan fırınlarda ısıl işlem uygulanması gibi geleneksel kurutma yöntemlerinin yanı sıra Dondurarak Kurutma (Freeze-Drying) gibi en yeni teknolojik kurutma ve paketleme yöntemlerinden de yararlanılacaktır. Aronya meyvesinin coğrafi işaretle tescil edilmesi, satış ve pazarlama stratejilerinin geliştirilmesi, markalaşma çalışmalarına hız verilmesi ve hedef satış kanallarına yönelik sunum şekilleri geliştirilmesi gibi tamamlayıcı çalışmalar yapılmasına devam edilecektir. Bu çalışmalara ilave olarak ilimizdeki aronya üreticilerinin biraraya gelerek kooperatif çatısı altında örgütlenmeleri ve pazarda daha güçlü bir şekilde konumlanmalarına yönelik çalışmalar da planlanmaktadır.
Tüm bu çalışmalarda İl Müdürlüğümüz proaktif bir yaklaşımla süreçlerde yer alarak görev ve sorumluluğunu yerine getirmeye gayret etmektedir. Son dört yılda Özel İdaremiz tarafından 1.786.000 TL mali destek tarımsal projeler aktarılmış olup, bu yıl sonu itibari ile bu rakamın 2 milyon TL’ye ulaşması beklenmektedir. Toplam 45.655 fidan, 462.600 fide toprakla buluşturulmuş, 886 dekar yeni bahçe tesis edilmiş olup, 2020 yıl sonu itibariyle 1000 dekarı aşması hedeflenmektedir. Tarım ve Orman Bakanlığımız Kırsal Kalkınma Yatırımlarına, Bitkisel Üretim yapan çiftçilerimize Hayvancılık ve Balıkçılıkla uğraşan çiftçilerimize ve kooperatiflerimize olmak üzere tarım sektörünün tüm paydaşlarına çeşitli destekler sağlamaktadır. Bu kapsamda Yalova ilimizdeki üreticilerimize 2002-2019 yılları arasında yaklaşık 57 milyon TL destek sağlanmıştır.
