Daha önce istemiş olduğum PSA sonucuna bakarken gözüm bir yandan da hastada idi..Zira daha önceki muayenelerden onunu hassas bir ruh haline sahip olduğunu biliyordum. PSA değeri yüksek olan bu hastaya prostat biyopsisi almam gerektiğini acaba nasıl söyleseydim? Elbette yumuşatarak, onu telaşa kaptırmadan söylemek gerekiyordu.. Biliyoruz ki ne kadar insan varsa o kadar da farklı karakter vardır. Aynı olaya herkes farklı tepkiler verebilmektedir. Hiç unutmam, bir hastama parmakla prostat muayenesi yapacaktım ki şiddetli bir tepkiyle karşılanmıştım ve şaşırmıştım. Hastam parmakla rektal tuşeyi kişiliğine ve hatta namusuna bir saldırı şeklinde algılayarak polikliniği hızla terk etmişti.
Bir an için hastanın yerine kendimizi koyup düşünmemiz, empati yapmamız gerekir. Bir yerde okumuştum, hoşuma gitmişti: "Hasta ile aynı doğrultuda düşünmek. Hastaların da doktorlarla aynı paralelde düşünmelerine yardımcı olunmalıdır." Hiç unutmam, oldukça entellektüel bir hastamdan prostat biyopsisi almıştım. Yirmi gün sonra sonucu öğrenmeye geldiğinde heyecanını gizleyemediğini, beti benzinin attığını görmekteydim. Sonucun "temiz" çıktığını söylediğimde refleks bir hareketle boynuma sarılarak "biliyor musunuz yirmi gündür gözüme uyku girmedi, şükürler olsun" dediğini hatırlıyorum.
Başka bir hastam da biyopsi sonucunu beklerken sordum: "Sizce nasıl çıkmıştır?" Boynunu bükerek "Allahtan geldik, yine ona döneceğiz. Bundan ötesi var mı? Bence kötü çıkmıştır!" demişti. Kendisine sonucun "temiz" çıktığını söylediğimde o da oldukça sevinmişti.
Demin bahsettiğim hastaya biyopsi yapmak gerektiğini söylediğimde hangi hastaneye sevk edeceğimi sordu. "Nasıl, ne diye sevk edeyim Ben burada yapıyorum ya" dediğimde sevinçle şaşkınlık arası bir davranış sergilemişti. Bizim hastanede prostat biyopsisi yapıldığını meğer bilmiyormuş.
Prostata spesifik antijen(PSA) ve transrektal ultrasonografinin (TRUS) birlikte kullanılmaya başlanması, prostat kanserinin daha erken teşhis edilmesini sağlamıştır. PSA tarama testi genellikle 50 ve 75 yaşları arasındaki hastalara uygulanmaktadır. Altmış yaşın altında 4 ng/ml'ye kadar olan değerler "normal " kabul edilmektedir. Şunu da söylemek gerekir :"PSA hastalığa değil, organa özgü bir değerdir." Bu ne demek, şu demek:PSA değeri normal olan kişilerin de yüzde 25'inde prostat kanseri çıkabilmektedir..Yani PSA değeri normal çıkan hastalara da yine PSA takibi gerekir.
Prostat biyopsisinden 5-10 gün önce kan sulandırıcıların kullanımı kesilmelidir. Biyopsi sırasında prostatın her iki tarafına lokal anestezi yapılır. Ben rutin olarak 12 kadrandan biyopsi yapmaktayım. İşlemden önce ve sonra hastalarıma koruyucu olarak antibiyotik vermekteyim.
Prostat biyopsisi ortalama 15 dakika süren bir cerrahi girişimdir. Hastalarıma şu önerilerde bulunmaktayım:
"Biyopsiden sonra idrarda, dışkıda ve menide 6 hafta süreyle kan görülebilir; endişe etmeyiniz!"
"Verilen antibiyotiği düzenli kullanınız!"
"Yaklaşık 38.3 derece üzerinde ateş, 24 saatten sonra pıhtı gelmesi, devam eden ileri derecede rektal kanama, idrar yapmada zorluk, ağrı veya rahatsız eden başka bir yakınmanız olursa bildiriniz!"
"Belirlenen zamanda biyopsi sonucunu öğrenmek için geliniz."
"İşlemden 24 saat sonra her türlü aktiviteler yapılabilir.; ancak ağır kaldırmaktan 72 saat boyunca kaçınınız."
Şu özlü sözle bitirmek istiyorum: "Cerrahide yaptığımız hiçbir şey mükemmel değildir. Her şey bir ödündür."
op dr fikret solak
