Özel Yalova Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Keriman Akyıldız, teknoloji bağımlılığı ve insanlar üzerine olumsuz etkileri hakkında bilgiler verdi.
Özel Yalova Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Keriman Akyıldız, "Akıllı telefonlar hayatlarımızın birer parçası haline gelmiştir ve ergenlerin medya kullanımı davranışlarını önemli ölçüde etkilemektedir. Akıllı telefonların yaygınlaşmasıyla beraber, akıllı telefon bağımlılığı ya da sorunlu kullanımı gibi sosyal konular ortaya çıkmıştır. Endişelenen aileler, çeşitli “aracılık” stratejileri izlemişlerdir. Fakat bu stratejilerin birçoğu etkisiz olmuş ve aileler ile ergenler arasında daha fazla çatışma ortaya çıkmıştır. Akıllı telefon bağımlılığının çok ciddi olarak algılanmasına karşın, kullanıcıların aslında %10’dan daha azı yüksek risk grubunda yer almaktadır. Bağımlı olduğu teşhis edilen kişilere tedavi uygulamaktansa, önleyici ve aracı stratejiler ile daha geniş bir kitlenin sorunlu akıllı telefon kullanım oranı düşürülmelidir" dedi.
Akyıldız açıklamasına şu şekilde devam etti, "Bu makale, çeşitli vaka çalışmaları üzerinden giderek, ergenlerin sağlıklı akıllı telefon kullanmalarını teşvik etmek üzere koruyucu ve aracı bir program önerecektir. 1. evrede iki çalışma yürütülmüştür. İlk çalışmada, farklı akıllı telefon kullanımı motivasyonu ve davranış modeli olan üç kullanıcı grubu belirlenmiştir. İkinci çalışmada, ebeveyn ve çocukların günlük hayatlarında ve her iki grubun da bakış açısından akıllı telefon kullanımı azaltma süreci değerlendirilmiştir. Sonuçlar, farklı aile kültürüne sahip olan her aile üyesinin kişiselleştirilmiş bir koruyucu programa ihtiyacı olduğunu göstermiştir. 2. evrede, ebeveyn-çocuk ikilileri, ergenlerin sağlıklı akıllı telefon kullanımlarını desteklemek ve çatışmaları azaltmak için karşılıklı kural şekillendirme atölyelerine katılmışlardır. Çalışma sonucunda, gündelik akıllı telefon kullanım motiflerini açığa çıkarabilmişler ve akıllı telefon kullanımlarına göre devamlı bir uzlaşma sürecinin gerekliliğini fark etmişlerdir. Bu çalışmalardan çıkan sonuçlara göre, ergenlerin sağlıklı akıllı telefon kullanım davranışlarını kolaylaştıran, çevrimiçi ve çevrimdışı hizmetleri birleştiren kavramsal bir sistem öneriyoruz. Elle kullanılan cihazlar hayatlarımızın bir parçası ve onlar olmadan yaşayamaz durumdayız. Dijital dünyada “ne olup bittiğine” odaklanmamız, vücutlarımızı birçok açıdan suistimal etmemize sebep oluyor. Duruş bozukluğu, teknoloji boyun rahatsızlığı, miyopi, diğer cihazlardan aşırı sese maruz kalma bunlardan sadece birkaçı. Başlarımızın ağırlığı 5-6 kg olmasına rağmen, telefonlarımıza bakmak için eğildiğimizde başımıza verdiğimiz ağırlık artar; 15 derecelik bir eğilme ağırlığı 12 kg’a, 60 derecelik eğilme ise 28 kg’a çıkarır. Günde ortalama iki ile dört saat arasında başlarını öne eğerek akıllı telefon kullanan kişiler, yılda 700-1400 saat arasında servikal omurları üzerinde aşırı baskı yaratmış oluyor. Cep telefonu ya da akıllı telefonları uzun süreli olarak kullanmanın en belirgin etkisi boyun ağrılarıdır ve bu “teknoloji boyun rahatsızlığı” [tech neck] terimini ortaya çıkarmıştır. İçerisinde hassas sinir sistemini barındıran omurga yapısı değişime uğradığında, kas sorunları ve ağrıya sebep olmanın yanı sıra, sinir fonksiyonlarını da etkilemektedir. Afferent ve efferent sinir yolları engellenir ve organlarda işlev bozuklukları ortaya çıkar. Kronik hastalıkların başlaması kaçınılmaz hale gelir. Teknoloji araçlarının giderek yaygınlaşması ve bu araçlara erişimin kolaylaşması, teknolojinin sosyal ilişkiler üzerindeki etkileri tartışılmaya başlanmıştır. Bazı görüşlere göre, teknoloji sevdiğimiz insanlarla bağlantı kurabileceğimiz farklı bir platform oluşturmuş olsa da, internet ve akıllı telefonların aşırı kullanımı insan ilişkilerini, özellikle de aile hayatını tehlike altına sokabiliyor. Bireyler, sosyal medyayı genellikle diğer insanlar ile bağlantıya geçmek ve içinde bulundukları anda yaşadıkları deneyimleri arkadaşları, aileleri ve diğer bağlantıları ile paylaşmak için kullanıyorlar. Ancak bunu yaparken, çevrelerinden uzaklaşıyor ve akıllı telefonlarına gömülüyorlar. Yüz yüze ilişkiler azalıyor, konuşmalar daha kısa hale geliyor, yüz ifadeleri azalıyorken sosyal medya paylaşımındaki gülücükler artıyor. Akıllı telefonlar aracılığıyla sosyal medya ve internet kullanımı kolaylıkla bağımlılık haline dönüşebiliyor – “aşırı ya da kontrolsüz şekilde bilgisayar kullanımı ve internet erişimi ile meşgul olma, istek ve davranışlar zarar ve sıkıntılara sebep olabilmektedir” (Shaw & Black, 2008). Diğer bağımlılıklara benzer şekilde, teknoloji ve internet bağımlılığı aile bireyleri arasında sıkıntılara yol açabilir ve aile bireyleri arasındaki bağlara zarar verebilir. Bireyler, teknoloji ve interneti gerçek hayatlarındaki sorunlardan kaçma yöntemi olarak kullanabilir ve aile bireyleriyle daha az etkileşim içerisinde olup, onlara daha az ilgi gösterebilirler. Kişiler, uyuşturucu, alkol ve kumar gibi diğer bağımlılıklarda da görüldüğü gibi, teknoloji kullanımlarıyla ilgili savunmacı bir tutum sergileyebildikleri için, teknoloji kullanımlarına dair herhangi bir konuşma ya da uyarı bir çatışma haline dönüşebilir. Teknoloji bağımlılığının ebeveyn-çocuk ve eş alt sistemleri üzerindeki spesifik etkileri ayrıntılı olarak işlenecektir.  Ergenler, birçok sağlıkla bağlantılı davranışın başlangıç ve gelişimini sergilerler. Maalesef, ergenler arasında kolaylıkla sigara içme, alkol kullanma ve riskli birçok davranışın alışkanları bu dönemde başlar. Ergenlerin sağlığını etkileyen yetersiz fiziksel aktivite, yetersiz beslenme, istenmeyen gebeliklere veya enfeksiyonlara sebep olabilecek cinsel davranışlar, madde kullanımı ve bağımlılığı ve teknoloji bağımlılığı gibi ana tehlikelerin önlenebilir riskli davranışlar olduğu geniş bir kesim tarafından kabul edilmektedir. Bu davranışlar ergenlik döneminde ortaya çıkmakta ve yetişkinlik döneminde devam etmektedir. Çoğu çalışma, riskli davranışlar önlendiğinde ve sağlık teşvik edildiğinde, ergenlerin daha sağlıklı olabildiğini vurgulamıştır. Sağlıklı davranışlar teşvik edildiğinde ve uygulandığında, hastalıkların ortaya çıkışının azaldığı ve ölüm oranının düştüğü de literatürde yer almaktadır. Teknoloji bağımlılığı, ergenler arasında önlenebilen riskli bir davranıştır. Ergenler arasındaki sağlığa teşvik eden davranışları televizyon ve bilgisayar kullanımı alışkanlıklarını baz alarak karşılaştırdığımızda, günde iki saatten fazla televizyon izleyen ve bilgisayar kullanan ergenlerde daha sağlıksız davranışlar gözlemledik. Ergenlikte televizyon izlemek ve bilgisayar kullanmak ile yetersiz fiziksel aktivite, obezite, kas iskelet sistemi sorunları, yüksek agresiflik oranı ve riskli davranışlar arasında bağlantı bulunmaktadır. Farklı ülkelerdeki çalışmaların karşılaştırılması, ekran başında daha fazla zaman geçirme ve daha az fiziksel aktivite sergileme konularına dikkat çekmek gerektiğini göstermiştir"

 

Editör: TE Bilişim