01.07.1994 tarihinde yürürlüğe konulan ve uygulamasına başlanan Türk Boğazları Deniz Trafik Düzeni Tüzüğü/ Yönetmeliği ve Uygulama Talimatı, yanında zaman içinde belirlenen ve uygulanan diğer emniyet tedbirleri sonucunda İstanbul Boğazı’ nda özellikle insan ölümlü, yangınlı ve çevre felâketli katastrofik (zararlı/ tehlikeli) deniz kazaları azalmış ve nerdeyse yok denilecek düzeye indirilmiştir.

150 metre ve üzerinde sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) taşıyan tankerler İstanbul Boğazı’ ndan gündüz geçiş yapmakta, kılavuz kaptan almakta ve römorkör refakati ile geçiş yapmaktadırlar.

200 metre ve üzeri tankerler boş veya yüklü olsun İstanbul Boğazı’ ndan gündüz geçiş yapmakta, kılavuz kaptan almakta ve römorkör refakati ile geçiş yapmaktadırlar.

250 metre ve 150 metre ve üzerinde sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) taşıyan tankerler İstanbul Boğazı’ ndan gündüz geçiş yapmakta, kılavuz kaptan almakta ve römorkör refakati ile geçiş yapmaktadırlar.

200 metre ve üzeri tankerler boş veya yüklü olsun İstanbul Boğazı’ ndan gündüz geçiş yapmakta, kılavuz kaptan almakta ve römorkör refakati ile geçiş yapmaktadırlar.

250 metre ve üzeri konteyner ve dökme yük gemileri İstanbul Boğazı’ ndan gündüz geçiş yapmakta, kılavuz kaptan almakta ve römorkör refakati ile geçiş yapmaktadırlar.

200 metre ve üzerindeki yolcu gemilerine kılavuz kaptan almaları şiddetle tavsiye edilmektedir.

Yedekli ve diğer özel geçişler için kılavuz kaptan, refakat römorkörü vb. özel emniyet tedbirleri uygulanmaktadır.

Önceki yıllar ve özellikle 1994 yılından sonra alınmış ve yukarıda belirtilmiş olan emniyet tedbirleri sonucunda İstanbul Boğazı’ nda 13.03.1994 tarihinde meydana gelmiş olan insan ölümlü, yangınlı ve çevre felâketli son deniz kazasından sonra, katastrofik (zararlı /tehlikeli) bir deniz kazası meydana gelmemiştir.    

Son katastrofik kazanın üzerinden 26 yıl geçmiş ve bu müddet zarfında İstanbul Boğazı’ ndan 1 000 000 civarında gemi geçişi gerçekleşmiştir.

Bu gemilerin % 50’ sine ( 500 000 gemi) kılavuzluk hizmeti verildiği düşünüldüğünde kılavuz kaptanların İstanbul Boğazı’ ndan geçen gemilere verdikleri kılavuz hizmet ile gemilerin ve İstanbul’ un emniyeti için ne kadar önemli bir görevi yerine getirdikleri anlaşılacaktır.

Buraya küçük bir not ekleyelim: Gemi geçiş istatistiklerine göre İstanbul Boğazı’ ndan 2018 yılında 17.538, 2017 yılında 18.919,2016 yılında 20.197 gemi kılavuz kaptan almadan geçiş yapmıştır.

Her geminin tonajına göre ödediği fener ve tahlisiye ücreti ile sağlık ücretinin (vergi ve resimler) dışında kılavuzluk hizmeti ödememek için bu gemiler kılavuz kaptan almadan İstanbul Boğazı’ ndan geçmişlerdir.

Bu tür gemiler yapılması düşünülen Kanal İstanbul’ dan geçişlerinde kılavuz kaptan alma zorunluluğu olduğundan yine bu ücreti ödememek için Kanal İstanbul yerine İstanbul Boğazı’ ndan geçmeyi tercih edeceklerdir.

Sonuç olarak su çekimi, çökme ve trim etkisi nedeni ile Kanal’ dan geçemeyecek büyük gemilere ilâve olarak, geçiş yapan gemilerin yaklaşık % 40’ ını oluşturan 150 metreden küçük gemiler de kılavuzluk ücreti ödememek için İstanbul Boğazı’ ndan geçmeye devam edeceklerdir. 

(Yukarıdaki metin için TMMOB Gemi Makineleri İşletme Mühendisleri Odası YK Başkanı, Uzak Yol Baş Mühendisi Feramuz Aşkın’ ın; Uzak Yol Kaptanı, Emekli Baş Kılavuz Kaptan Saim Oğuzülgen’ in; Uzak Yol Kaptanı Emekli Kılavuz Kaptan Sedat Tenker’ in çalışmalarından yararlanılmıştır.)