Algler, su ortamında üretici canlılardır. Su yosunları ya da algler (Latince: alga; "deniz yosunu", sucul fotosentetik ökaryotları tanımlamak için kullanılan ve birbirleriyle akraba olmayan çeşitli grupları içine alan bir terimdir.
Genel anlamda, mikro ve makro olmak üzere ikiye ayrılırlar.
Çok hücreli ökaryotik organizmalardan olan makro algler denizlerin önemli canlı kaynaklarından biridir. Deniz yosunu olarak da adlandırılan bu canlılar zengin içerikleri nedeniyle, gıda, fikokolloid, ziraat, eczacılık, tıp ve enerji gibi birçok endüstriyel alanda değerlendirilmektedir.
Fikokolloid, su yosunlarından (alglerden) çıkartılan (eksrakte edilen) kolloidleri (çözeltileri) tanımlayan genel terimdir.
Fotosentetik su yosunları, sucul ortamların birinci derecedeki üreticileri olduklarından, tüm ekosistemlerin bütünlüğünün korunmasında önemlidir. Okyanuslarda bulunan diyatomlar ve diğer mikroskobik yosunlar, tüm dünyanın ihtiyacı olan fotosentetik karbon ihtiyacının üçte ikisini üretirler. Sularda yosunlar tarafından gerçekleştirilen fotosentez canlılara oksijen sağlar. Su yosunları, bununla birlikte suda yaşayan canlıların besin ve korunma gibi ihtiyaçlarını da karşılar. Yaşamı sona eren su yosunlarının dış iskeletleri dibe çökerek denizel kayaçların yapısına katılır.
Geçmişte ve günümüzde birçok yerde ve şekilde kullanılan makroalgler çevreye, ekolojik dengeye, endüstriyel hayata gerçekten çok büyük katkı sağlarlar.
Besin kaynağı, mineral kaynağı, hayvan yemi, antibiyotik ve gübre üretiminde kullanılabilirler.
Elbette ekonomik anlamda da önemlidirler.
Kullanım alanları çok geniş bir yelpazeye yayılır.
Bazı tür alglerin yakılmasıyla mineralce zengin küllerinden sabun, cam, soda ve gübre yapımında kullanılan "potas" elde edilmektedir. Kimyasal maddeler arasında yer alan brom ve iyot ilk kez bu külden izole edilmiştir ve iyot hâlâ Japonya'da deniz yosunlarından elde edilmektedir. Yosunlar yaygın bir şekilde gübre olarak kullanılmaktadır.
Su yosunları özellikle doğu Asya ülkelerinde önemli bir besin kaynağıdır. A, B1, B2, B6 ve C vitaminleriyle niyasin, iyot, potasyum, demir, magnezyum ve kalsiyum açısından zengindir.
Çin'de yaklaşık 70 çeşit su yosunu yenmektedir. Bu çeşitlerin en bilinenlerden biri Fat Choy’ dur; Çin mutfağında sebze olarak kullanılır. Saç örgüsüne benzediğinden Çince adı “ saç sebze” anlamına gelir.
Japonya'da yaklaşık 20 yosun çeşidi yemeklerde kullanılmaktadır.
Bazı yosun çeşitleri "destek besini" olarak ticari işletmelerce yetiştirilmekte ve paketlenerek satılmaktadır. Buna ek olarak agar ve karragenan kıvam verici ve jelleştirici madde olarak hem besinlerde hem de bilimsel araştırmalarda kullanılmaktadır. Ayrıca alglerin yakıt olarak kullanımına ilişkin pek çok çalışma yürütülmektedir.
2014 verilerine göre makroalgler, yetiştiricilik yoluyla elde edilen deniz ürünleri toplamının % 28’ ini oluşturmakta, üretiminin ekonomik büyüklüğü ise 5 milyar doları bulmaktadır.
Ülkemizde deniz yosunu kullanımının artırılması sağlanarak gıda açıklarının ve ekonomik kalkınmanın sağlanması mümkündür.
Bunları neden anlattığıma gelince…
İstanbul- Beşiktaş’ taki İTÜ Meslekî ve Teknik Anadolu Lisesi’ nde, 8-9 Haziran 2021 günleri, Tübitak 4006 Fuarı 2021 kapsamında, “Makroalglerin Kullanım Alanları” başlıklı bir projenin sunumu yapıldı. Makroalglerin özelliklerini, kullanım alanlarını, ekonomiye katkılarını ortaya koymak, projenin amacı olarak belirlenmişti.
Konu hakkında çalışmayı yapan ekibin kaptanı ve sözcüsü, çok sevdiğim yeğenim Mustafa Perçin.
Elbette kendisiyle, çalışma ve araştırma azmiyle gurur duyuyorum.
Gelecekte Türk toplumunun örnek alınacak aydın gençlerinden biri olacağına inancım tamdır.
(NOT: Güncel bir konu olduğu için özellikle belirtmek isterim: Kanaatimce deniz salyası – müsilaj ile mücadelede esas olan suyun üstü değil, suyun altıdır!)
