Değerli okurlarımız bir süredir sizlere hayvan yetiştiriciliği üzerine bilgiler veriyorum. Daha önce sizlere ülkemizde besiciliğin yeteri kadar desteklenmediği ve bazı ürünlerde dışa bağımlı olduğumuzu hatta dışarıdan hayvan ithal ettiğimizi yazmıştım.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) geçtiğimiz haftanın son iş gününde süt ve süt ürünleri üretim verileriyle, kümes hayvancılığı üretimi Kasım 2022 verilerini açıkladı.
Yeni açıklanan verilerde de görüldüğü üzere hayvancılıkta yaşanan kriz, süt ve süt ürünleri üretimini düşürmeye devam ediyor. Artan yem maliyetleri başta olmak üzere çiftçinin zararına sattığı sütler yüzünden ineklerini kesime göndermeye başlaması, üretimi düşürmeye kasım ayında da devam etti. Üretimdeki düşüşün daha da derinleşerek tüketici fiyatlarını tırmandırması bekleniyor.
TÜİK’e göre 2022 Kasım’da ticari süt işletmeleri tarafından toplanan inek sütü miktarı, kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6,1; 2022 Ocak-Kasım döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3,2 azaldı.
Bir önceki ay 757 bin 79 ton olan ticari süt işletmelerince toplanan inek sütü miktarı Kasım ayında yüzde 5,1 azalarak 718 bin 166 tona geriledi.
Süt ürünleri ile ilgili verileri incelediğimizde ise kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre, tereyağı üretimi yüzde 18,5, ayran üretimi yüzde 8,8, içme sütü üretimi yüzde 7,4, inek peyniri üretimi yüzde 5,1, yoğurt üretimi yüzde 3,1 azaldı.
Ocak-Kasım döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre, tereyağı üretimi yüzde 16,1, ayran üretimi yüzde 7,2, yoğurt üretimi yüzde 3,4 artarken; inek peyniri üretimi yüzde 4,8 ve içme sütü üretimi yüzde 2,4 azaldı.
Üretim Düştükçe Fiyatlar Artıyor
Halihazırda süt ve süt ürünleri fiyatlarındaki pahalılık her geçen gün daha da artıyor.
Marketlerde satılan markalı bir litre süt 24 liraya kadar çıkarken, fiyatı daha uygun olan market markalı sütlerin litresi ise 15-19 lira aralığında değişiyor.
Daha ekonomik olmasıyla bilinen 2 kiloluk kova yoğurtların fiyatı ise bir sene içinde 19 liradan 60 liraya ulaştı. En ucuz peynirin kilosu ise 100 liradan başlıyor.
Bunun nedeni ise, hayvancılıkta üretimin yeterli düzeyde desteklenmemesi ve yaşanan kirize çözüm bulunamaması.
Süt İnekleri Zarar Nedeniyle Kesime Gidiyor
Birçok üründe olduğu gibi dışa bağımlığı bırakıldığımızdan artan yem maliyetleri başta olmak üzere çiftçiyi yoran maliyetler, üreticinin sattığı sütlerde zarar etmesine yol açtı.
Süt üreticisi bir litresini 10-12 liraya üretebildiği sütün litresini 8 liradan satıyor. Bu yüzden de süt veren ineklerin önemli bir kısmı daha fazla zarar etmemek için kesime gönderiliyor.
Bu durum süt ve süt ürünleri üretimini düşürmeye başladı. Düşün resmi rakamlarla da her ay tescilleniyor. Asıl düşüşün ise 2023 yılı içerisinde hem ette hem sütte kendisini göstermesi bekleniyor.
Bu da et ve süt fiyatlarının daha da pahalanması anlamına geliyor.
Yumurta ve Beyaz Et Üretimi De Azaldı
TÜİK’in açıkladığı bir diğer verinin ise 2022 Kasım’a ilişkin Kümes Hayvancılığı Üretimi olduğunu söylemiştim.
Tıpkı süt ürünlerinde olduğu gibi kümes hayvanları ürünlerinde de düşüş var. Rakamlara baktığımızda, bir önceki ay 201 bin 203 ton olan tavuk eti üretimi kasım ayında yüzde 0,6 azalarak 200 bin 77 ton oldu.
Bir önceki ay 1 milyar 766 milyon 165 bin adet olan tavuk yumurtası üretimi kasım ayında yüzde 1,7 azalarak 1 milyar 736 milyon 724 bin adet oldu.
Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre tavuk yumurtası üretimi yüzde 6,8, tavuk eti üretimi yüzde 1,4 ve kesilen tavuk sayısı yüzde 1,2 artarken hindi eti üretimi yüzde 1,4 azaldı.
2022 Ocak-Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre kesilen tavuk sayısı yüzde 9,8, tavuk eti üretimi yüzde 8,7, hindi eti üretimi yüzde 7,5 arttı. Buda bize gösteriyor ki tıpkı süt ineklerinde olduğu gibi üreticiler daha fazla zarar etmemek için yumurta üretimi yerine eti tercih ederek hayvanlarını kesime göndermiş.
Ne yazık ki ülkemizde uzun süredir üretmek yerine tüketmeyi tercih ediyoruz. Uygulanan yanlış politikalarla üreticiyi küstürüyor, ülkemiz kaynaklarını bir bir yok ediyoruz.
Ülkemizin yeniden refaha ulaşabilmesinin tek şartının üretim olduğunu asla unutmamalıyız.