İşyeri tabelaları üzerine bir yazı yazmayı öteden beri düşünürdüm. Eylül ayı başında Belediye Meclisi'nde tabela vergileri konusu gündeme geldiğinde alınan kararlara gösterilen tepkiler bana bu fırsatı yarattı.
Tabela asmanın amacı tanıtım, yani reklam yapmaktır. Bunun da bir ölçüsü biçimi, sınırı olmalıdır ki, görüntü kirliliği yaratmasın. Ancak şehrimizde gözleri tırmalayan, hiçbir kalıba sığmayan uygulamalar var. Belki devamlı görenlerin gözleri alışmış olabilir ama ilk defa karşılaşanlar için pek de hoş olmayan bir manzara.
Bursa'dan veya İstanbul'dan gelip şehir merkezine girmeden Çınarcık'a yada Terma'e gitmek isteyenlerin kullanacakları güzergah: Dörtyoldan sonraki ilk ışıklardan Şht.Ömer Faydalı (eski Yaşar Okuyan) Bulvarı'na girmektir. Bir şehrin vitrini caddeleridir.Hele ilk girişteki çok önemlidir.Gelenler üzerinde olumlu veya olumsuz bir önyargı oluşturur.
Söz konusu cadde üzerine olumlu tek söz etmek olası değil. İki yakadaki binalar tam bir mimari felaket. İki kattan tutun da altı kata kadar yükseklikler farklı, gelişi güzel inişli çıkışlı sıralanmış. Kimisi önde kimisi bir metre geride kalmış, bir hiza yok. Dolayısıyla yaya kaldırımları yer yer daralıyor. Binalarda hiçbir mimari özellik yok, estetikten uzak. Bunları kimler çizmiş, kimler yapımına izin vermiş diye insan hayret ediyor. Hiç mi sanat eğitimi almamışlar? deprem sonrası yapılanlar da bir parça modern görünüm var.
Cadde başlangıcından Uygulama Oteli'ne kadar olan bölümdeki söz konusu binaların alt katlarının hemen hemen tamamı işyeri. İşte bu işyeri sahipleri birbiriyle yarışırcasına devasa tabelalarla o çirkin binaları bir kat daha çirkinleştirmişler.
Yalnız bu cadde mi? Alın Cumhuriyet Caddesi'ni, İstanbul Caddesi'ni, Fatih Caddesi'ni, Yalı Caddesi'ni. Benzer durumlara oralarda da tanık olursunuz. İş hanlarının, Uğur Mumcu İş Merkezi ve benzeri birkaçı hariç, dış cepheleri aşağıdan yukarı ışıksız, alaca bulaca renkli birbiriyle uyumsuz, zevksiz tabelalarla kaplı.
Bir de yaya kaldırımları üzerine dikilen direkler üzerindeki panolar var. Onlara hiç girmeyelim de davarlara yapıştırılan el ilanlarından söz edelim. Şehirde bir sürü ilan panosu var. Bunların tabii ki bedeli var.
Önüne gelen üç beş kuruş verip, çocuklara bu ilanları sanırım gece saatlerinde erişilebilir her yere yapıştırdırıyorlar. Bu yerlere kamu kurumu binalar da dahil. Örneğin gidin en işlek yerdeki halk Eğitim Merkezi'ne binanın girişindeki iki yan duvara bakın. Buranın bir sahibi, bir sorumlusu yok mudur? Niçin engellenmez? belediye bunlarla savaşmak için yapacağı çok basit. İlanda zaten adres belli. Çevreyi kirletmekten en ağır para cezasını bastırırsın. Hem gelir sağlarsın hem de sorunu çözersin.
Gelelim Belediye Meclisi'ndeki olaya, meclis yetkilisi dahilinde tabela vergileri yeniden tespit edilmiş. Kısacası yükseltmiş. Eskisi oldukça düşükmüş ki, şuan her taraf tabela olmuş. Bence daha da fazla arttırsalardı belki bu gidişle etkin bir baskı unsuru olurdu.
Karara sert tepki gösteren Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı'nı anlamakta zorlandım. Herkes bütçesinin elverdiği ölçüde tabela yaptırıp asar. Ne var bunda? Sayın Başkan'ın kamusal bir alanda seçilmişlerden oluşan bir kurula bağırıp çağırması hiç hoş değil. Varsa bir eleştirisi, onu daha uygar ve demokratik biçimde yapabilirdi.
Gerekçesi ise " Bize sormadan bu fiatları belirleyemezsiniz." diyor. Herşey taraflara sorularak karar alınmıyor Sayın Başkan. Benim yaya kaldırımlarım senin üyelerine tahsis edilirken de bana sorulmadı.
Gazipaşa Caddesi'ndeki çay bahçeleri, lokantalar yayaların yürüyüş yollarını kapatmış durumda. Arabacılar Sokağı da inşaat malzemesi satanlar, nalburlar dükkanda be var ne yok sokağa dökmüş. Tabela tarlası caddedeki ikinci el ev eşyası satanlar, masa ve sandalyeleri zaten dar olan kaldırıma dizmiş.
Diğer caddelerdeki durum farklı değil. Bunlar hiçbir batı şehrinde göremeyeceğiniz uygulamalar. Geçmiş dönemlerdeki zihniyet aynen devam ediyor. Yerel yönetimler esnafı disiplin altına alacak kararlar alamıyor. Hiç olmazsa "Kabahatler yasasındaki" maddeleri işletseler.