GÜNAYDIN Değerli Okurlar,
Bugün, ilginizi çekeceğini umduğum bir kavram üzerinde duracağım.
Gaslinhting diye bir şey daha önce duydunuz mu, bilmiyorum.
Gaslighting temelde bir psikolojik manipülasyon ( Başkalarının duygu, düşünce ve davranışlarını çeşitli yöntemlerle ona hissettirmeden değiştirmeye çalışma)tekniğidir.
Bu manipülasyon türünde mağdur olan kişi, karşı tarafın manipülasyon söylemleri, yanıltıcı telkinleri ve eylemleri sebebiyle hafızasını, düşüncelerini, akıl sağlığını ve algılarını sorgulayıp gerçeklerden kopar, kendisinden bir eksiklik arar ve buna bir süre sonra inanır.
Çünkü karşısında sistematik bir biçimde kendisini daima eleştiren, haksız bulan, eksik hissettiren ve kusurlarını söyleyen birisi vardır. Genellikle sevdiğimiz ve güvendiğimiz insanlar tarafından maruz kaldığımız için etki altına girmemiz oldukça kolaydır.
Gaslighting özetle kişinin kendi çıkarı için, karşı tarafı küçük, zayıf, suçlu ve kendinden şüpheli hissettirerek kontrol etme çabasıdır.
Gaslighting kavramı, İngiliz yazar Patrick Hamilton’ un yazdığı bir tiyatro oyunu ile gündeme gelmiş ve giderek tanınır olmuştur; terimin tam Türkçe karşılığı yoktur.
1938 yılında sahnelenen “Gas Light” (Gaz Lambası Işığı) adlı oyunda evin erkeği, her gece eşinden habersiz gaz lambasının ışığını biraz kısar.
Eşi, gaz lambasının her geçen gün daha az ışık verdiğini kocasına söylemesine rağmen, kocası bunu asla kabul etmez; yanıltıcı telkinlerde bulunup, eşine hayal gördüğünü, akıl sağlığını yitirdiğini ileri sürer ve bunu ısrarla yapmaya devam eder. Kadının gerçekle bağını kopartır. Aşağılayarak özgüvenini yerle bir eder.
Talihsiz kadın, artık kendinden ve kendi gerçeklerinden şüphe ederek gördüklerini sorgulamaya başlar.
Gaslighting yaşanan ikili ilişkilerde baskın olan birey idealleştirme, değersizleştirme ve gözden çıkarma şeklindeki üç aşamayı izler.
Baskın olma ve manipüle etme amacındaki birey ilk olarak birlikteliklerinin harika olduğu algısı yaratıp hayran olma safhasına geçer.
Bir sonraki ve en zor olan evre, yani değersizleştirme evresinde hayranlık duyulan birey sorunlu, ideal olmayan ve hiçbir şeyi beceremeyen bir kişiye evriltilir.
Gözden çıkarma safhasında ise mağdur terk edilerek yeni arayışlar içine girilir.
Literatüre göre bu psikolojik manipülasyon tekniği üç farklı şekilde uygulanıyor.
İlkinde manipülasyonu uygulayan kişi mağdura anlattığı bir olayı, konuyu ikinci ya da üçüncü kez anlatırken farklı şekilde anlatır. Mağdur durumu fark ettiğinde manipülatör mağdurun olayı yanlış hatırladığını, aklının başında olmadığını söyleyerek kişinin algılarıyla oynamaya çalışır.
İkinci yöntem de fizikseldir. Burada kişi evde bulunan bir eşyanın yerini değiştirip başka bir yere koyar ve ardından eski yerine geri götürür. Burada mağdur eşyayı ilk başta ait olduğu yerde göremediğini ve sonra o eşyanın oraya geri geldiğini söylediğinde manipülatör eşyanın hep orada olduğunu ve problemin mağdurun algılarında olduğunu ifade ederek kişinin kendinden şüphe duymasına imkân sağlar.
Üçüncü yöntem ise bir olayın detaylarından bilinçli olarak bahsetmeyen manipülatör sonrasında mağdurla bu detaylardan bahsetmiş gibi konuşur ve mağdurun bu detayları hatırlamadığını çünkü mağdurun hafızasında bir problem olduğunu söyler.
Günümüzde gaslighting terimi, tarafların birbiri üzerinde hâkimiyet kurması, kötü hissettirmesi, sürekli yanlışlaması, bazı duygularını görmezden gelmesi ve ilişkinin tek sahibi olması olarak değerlendiriliyor.
Duygusal olarak sürekli eksik, hatalı ve problemli hissettirilen kişi bir süre sonra kendi iradesini ve bilincini kullanamaz hale gelip bütün kontrolü ve kararları karşı tarafa bırakarak tam bir teslimiyetle hayatına devam eder.
Zaten gaslighting uygulayan kişinin de amacı budur; karşı tarafın kişiliğini ve hayatını ele geçirip istediği gibi yönlendirmek.
Gaslighting uygulayan kişiler, kendilerini yüce, tek ve çok önemli insanlar olarak değerlendirirler. Bu sebepten dolayı bulundukları çevrede ve kurdukları ilişkilerde her zaman yönetmek, önemsenmek, ilgi görmek ve değerli bulunmak isterler. Karşısındaki insanın kendisine bağımlı olması için elinden gelen her şeyi yaparlar.
Lütfen etrafınıza bir bakın; dün dediğinin bugün tam tersini söyleyen ve yapan, kendi yaptığını başkası yapmış gibi gösteren çok kişiyi göreceksiniz!
Bugünlük bu kadar olsun.
Aydınlık ve esenlik dolu günler dilerim.
