Son zamanlarda Yalova’nın muhtelif yerlerinde artan sokak köpekleri hareketliliğiyle hiç de akıllara gelmeyen bir soruna dikkat çeken Uzman Veteriner Hekim Dr.Refkın Beyazıt, evdeki yemek artıklarıyla semt parkları gibi belli noktalara alıştırılan sokak köpeklerinin dışkılarının özellikle çocuklar açısından önemli sağlık sorunları doğurabileceğine işaret etti. Uzman Veteriner Hekim Dr.Refkın Beyazıt, “Doğadaki diğer canlıların yaşam hakkına saygı kapsamında ve özellikle kedi ve köpeklere yiyecek ve su verilerek gösterilen duyarlılığın öte yandan pek akla gelmeyen bazı sorunlara da neden olabileceğini bilmeliyiz” dedi. Sokak köpeklerinin vatandaşlar tarafından yiyecek artıklarıyla iyi niyetli olarak belli noktalara alıştırılması sonucu ortaya çıkan sorunu halk sağlığını tehdit eden önemli bir durum olarak açıklayan Veteriner Hekim Refkın Beyazıt, bu durumun yol açtığı tehlikelere sorularımıza verdiği çarpıcı cevaplarla dikkat çekti. N.İlçin- Sokak hayvanları için iyi niyetli olarak yemek artıklarını sürekli belli noktalara koyan vatandaşlar, aslında nasıl bir tehlikeye de davetiye çıkartıyor? R-Beyazıt- Hayvan sever bölge sakinlerince mahalle araları veya toplu yaşam alanlarının belirli noktalarında oluşturulan yiyecek sunma alanları, her geçen gün daha fazla sayıda hayvanın o noktalara ulaşmasına ve tüketim sonrasında da o bölgeye yakın sokak aralarındaki park veya çocuk oyun alanlarına dağılmalarına yol açabilmektedir. Sözkonusu olgunun az evvel ifade edilen ‘pek akla gelmeyen sorun’ kısmı da bundan sonra başlamakta ve halk sağlığını tehdite kadar varabilmektedir. Sokak hayvanı olarak tanımlanan bu canlılar, dışkılarını park veya çocuk oyun alanına bırakabilmekte ve maalesef bu artıklara yönelik bir temizlik sürekliliği sağlanamadığı için de halk ve özellikle çocuk sağlığı tehdit altına girebilmektedir. Zira hiçbir koruyucu uygulamaya tabi tutulamayan bu hayvanlar, ayrıca rastgele de beslendikleri için enfeksiyon yüksek olasılıkla kaçınılmazdır. N.İlçin-Sokak hayvanlarının dışkılarıyla temas eden özellikle çocuklar sağlık açısından ne gibi risklerle karşı karşıya? R.Beyazıt- Enfekte hayvanların barsaklarında gelişen bazı parazit tiplerinin dişileri, yumurtalarını barsak içeriğine bırakmakta ve dolayısıyla bu hayvanların parklara bıraktıkları dışkıdaki çeşitli parazit yumurtaları kum veya toprağa karışarak buralarda oynayan ve elleriyle hemen herşeye temas etme isteğindeki çocuklara bulaşabilmektedir. Öte yandan, atılan yumurtaların etrafa yayılırken; aynı zamanda hayvanların tüyleri arasına da girebildiği ve sözkonusu hayvanlarla temasta bulunan insanlara bulaşabildiği de unutulmamalıdır. İfade edilmeye çalışılan şekilde insanlara bulaşabilen parazitlerin başlıcaları yassı solucanlar (Plathelminthes ), şeritler (Cestodlar), yuvarlak solucanlar (Nemahelminthes - Ancylostoma caninum, Toxocara canis), sporozoan protozoon ( Toxoplazma gondii) ve kamçılı protozoon (Leishmania donovani , Leishmania tropica)’lardır. N.İlçin- Hayvan dışkısına temas etmiş parklarda, bahçelerde oynayan çocuklarda meydana gelebilecek enfeksiyon belirtileri ve sonuçları nelerdir? R.Beyazıt- Ancylostoma caninum türü yuvarlak solucan, köpek ve kedilerin barsak parazitidir. Hayvan dışkısı ile kirlenmiş toprakta bulunur. Özellikle de çocukların toprağa çıplak ayakla basması durumunda parazit larvalarının deri yolu ile alınması (kutanöz larva migrans) mümkündür. Larvalar deri altında dolaşır ve şişliklere neden olur. Yuvarlak solucanların bir diğer türü olan Toxocara canis ise köpek ve daha az sıklıkla kedilerde askariazis etkenidir ve bu hayvanların dışkısı ile toprağa bulaşan yumurtalar insanlar tarafından ağız yolu ile alınabilir. Bu anlamda özellikle çocukların kirli toprakla temas ettikten ya da insanların hayvanların dışkısını temizledikten sonra ellerini yıkamayı ihmal etmesi başlıca sorundur. Toxocariasis (viseral larva migrans)’de özellikle karaciğer, akciğer, beyin ve göz gibi organ etkilenmeleri gelişir. Toxoplasma gondii kedi dışkısından insanlara bulaşabilen bir parazittir. Başta beyin ve retina olmak üzere karaciğer, akciğer ve dalakda yerleşerek kistik forma döner. Gebelik sırasında bu durum oluşursa, Toxoplasma gondii’ ye karşı çok duyarlı olan fetusda anomaliler gelişir ve düşük ya da ölü doğum meydana gelebilir. Çocuk enfeksiyonlarında, çocuklarda bağışıkık sistemi yetersiz olduğu için daha da ağır hastalık tabloları gelişebilir . Echinococcus granulosus köpek dışkısı ile atılan yumurtaların ağızdan alınması ile bulaşan bir parazittir. Dışkı ile atılan yumurtalar çok dayanıklıdır, toprakta ve soğukta bir yıl kadar canlı kalabilirler ve hayvanların ayakları, arazi eğimi, rüzgar ve yağmur etkisi ile etrafa yayılırlar. İnsanlar bu yumurtaları çiğ tüketilen ve iyi yıkanmamış meyve ve sebzelerden, kirli içme sularından alırlar. İnsandan başka koyun, keçi, sığır ve manda gibi otla beslenen hayvanlar da yumurtaları alarak hastalanırlar. Alınan bu yumurtalar, barsaklarda açılarak barsak duvarını geçer, kan ve lenf yoluyla öncelik sırasıyla karaciğer, akciğer ve diğer organlara yerleşerek kist formunda yaşamlarını sürdürürler. Ülkemizde kist hidatiğin sorun olmasının en önemli nedeni kasaplık hayvanların kesimi sonrası kistli ve hastalıklı sakatatları toprağa gömmek yerine, köpeklere yedirmek yada rastgele ortada bırakarak sokak köpeklerinin bu sakatatları yemelerine yol açılmasıdır. Leishmaniasis de köpekler aracılığı ile bulaşabilen bir parazitismus olgusudur. Bu grubun alt türü olan Leishmania donovani kalaazar (visseral leishmaniazis) hastalığının, diğer bir alt türü olan Leishmania tropica ise şark çıbanı etkenidir. Bu parazitler için köpekler rezervuar görevi yapar. Flebotomlar (kene ve pire) ise vektör yani taşıyıcılardır. N.İlçin-Sahipsiz sokak köpeklerini evdeki yemek artıklarıyla besleyerek bu hayvanları belli noktalarda toplanmaya farkında olmadan yol açan vatandaşlara neler söylemek istersiniz? R.Beyazıt- Sonuç olarak, semt sakinlerince, sahipsiz sokak hayvanlarının bir beslenme ortamı alışkanlığına kavuşturulmasına yönelik olarak başlatılan ancak herhangi bir koruyucu uygulama ile desteklenemeyen bu duyarlılığın, gelişmesi kuvvetle muhtemel başka sorunlara da yol açabileceği unutulmamalı, park ve çocuk oyun alanlarının etrafı sahipsiz kedi ve köpeklerin girişini engelleyecek şekilde düzenlenemeyeceğine göre en anlaşılabilir çözümün, çağdaş bir hayvan sahiplenme algısı yaratılması veya yerel yönetimlerin kontrolündeki hayvan barınaklarına destek verilmesinden geçtiği dikkate alınmalıdır.