Ülkemizin dört bir yanına dağılmış olan zincir marketlerin konumuna dair tartışmalar son yıllarda giderek artı. Kimi çevreler bu marketlerin tekelleşmeye neden olduğunu iddia ederken kimileri de hayat pahalılığının oluşmasındaki faktörlerden biri olarak görüyor.
Zincir marketlerin mevcut durumuna ilişkin eleştiriler devam ederken aynı zamanda da küçük esnafın piyasada var olma şansının giderek daha da azaldığına yönelik ifadelerde kullanılıyor.
Bu konu zaman zaman da olsa Türkiye gündeminin başat maddeleri arasında yer alırken Türkiye Perakendeciler Federasyonu’ndan (TPF) yeni bir hamle daha geldi. Federasyon’dan yapılan açıklamada zincir marketlerin Pazar günü kapalı kalması gerektiği, bu sayede bu marketlerde çalışan emekçilerin Pazar günlerinde rahatça bir tatil yapacağı ve bu durumdan küçük esnafından faydalanacağı belirtildi.
Zincir marketlerin Pazar günü kapalı kalması yönündeki Türkiye Perakendeciler Federasyonu’ndan (TPF) yapılan açıklamaya Yalova Esnaf ve Sanatkârlar Odası (YESO) Başkanı Necati Erbul'dan bir ekleme geldi. Yalova Gazetesi’ne özel açıklamalarda bulunan Erbul, zincir marketlerin Pazar günü kapatılmasının mevcut sorunları çözmeyeceğini söyledi. Başkan Erbul, zincir marketlerin kontrolsüz bir şekilde yer açmasının önüne geçilmesi için kanuni düzenleme yapılması gerektiğini belirtti ve bu marketlerde tüm ürünlerin satışının engellenmesi için 6585 Sayılı Perakende Yasası’nda değişiklik yapılması gerektiğine dikkat çekti.
“Zincir marketler belirli aralıklarla açılsın ve her ürünü satamasın”
Türkiye Perakendeciler Federasyonu’nun (TPF) talebinin dışında problemin en başına dönülmesi gerektiğini açıklayan Başkan Erbul, “Zincir marketler artık eski bakkal statüsünde, her köşe başında birer ikişer açılmaya başladılar. Asıl problem, zincir marketlerin sayısının il nüfusuna oranla belli bir seviyede tutulması gerektiğidir. Yani bence kota olması gerekiyor. İkinci olarak, perakende yasasında yapılması gereken düzenleme her ürünün her markette satılamamasıdır. Çünkü bu ciddi bir rekabet eşitsizliği yaratıyor. Küçük esnafı, küçük yatırımcıyı öldüren, hatta bitirme noktasına getiren bir durum söz konusu. Neden? Çünkü yüz binlerce marketi olan zincir marketler üreticiden çok daha uygun fiyatlarla ürün tedarik edebiliyor. Dolayısıyla, aynı anda bu ürünleri çok düşük kâr oranıyla bile satabilmeleri, tüketicinin ilgisini onlara yönlendiriyor ve her ürünü satar hale geliyorlar. Böyle olunca küçük esnaf, yüksek maliyetle aldığı ürünü satamaz duruma düşüyor. Bu da dönem dönem kepenk kapatmalara neden oluyor” şeklinde konuştu.
“Pazar günü kapalı kalmaları küçük bir teselli olur”
Problemin kaynağının zincir marketlerin sadece pazar günü kapalı olup olmamasıyla alakalı olmadığını bir kez daha yineleyen Başkan Erbul, “Esas mesele, zincir marketlerin belli bir kota ile açılması ve perakende yasasıyla her ürünü satmalarının engellenmesi. Tabii, bu şartlar sağlanmıyorsa pazar günü bir gün bile kapalı olmaları küçük esnafı az da olsa rahatlatır ama bu sadece ufak bir teselli olur” dedi. Perakende Yasası’nda değişiklik talebinin uzun zamandır gündemde olduğunu hatırlatan Başkan Erbul, “Ben seçildiğim günden beri bu konu konuşuluyor. Gerek TESK nezdinde, gerek diğer federasyonlar nezdinde sürekli bakanlara, katıldığımız toplantılarda bakan yardımcılarına iletiliyor. Hatta en son İstanbul’daki bölge toplantısında yine dile getirildi. Bakan Bey vardı, Süleyman Soylu gelmişti, İstanbul Valisi oradaydı. TESK Başkanı Bendevi Palandöken bu talepleri defalarca dile getirdi.
Ama bir şekilde uygulanmıyor. Bunun için bir şey diyemem. Bu, hükümetin stratejisi ya da düşüncesi olabilir. Belki bizim bilmediğimiz başka anlaşmalar, başka sebepler vardır. Onlar için bir şey söyleyemem. Ama şu günün şartlarında küçük esnafın ayakta kalabilmesi için perakende yasasının ve zincir marketlere kota uygulamasının bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğini düşünüyorum” ifadelerini kullanarak sözlerine son verdi.
