31 Mart 2024 tarihinde gerçekleşen yerel seçimlerin ardından Yalova Belediye Başkanlığı koltuğuna oturan Mehmet Gürel’e bağlı çalışmalarını gerçekleştiren birliklerden biri olan Yalova Atıksu ve Kanalizasyon Alt Yapı Tesislerini İşletme Birliği’nde görev değişimi yaşandı. Son 19 ay boyunca YASKİ’de başkanlık yapan Cumhuriyet Halk Partisi Yalova Belediye Meclis Üyesi Cihan İsmet Yıldırım, görevini Cumhuriyet Halk Partisi Yalova Belediye Meclis Üyesi Cem İnci’ye devretti.
YASKİ’deki prosedür gereği yapılan görev değişimi sonrası önümüzdeki 1,5 yıl boyunca başkanlık yapacak Cem İnci’nin ardından başkanlık görevini 2 yıl boyunca Cumhuriyet Halk Partisi Yalova Belediye Meclis Üyesi Sefer Keskin’in üstleneceği ortaya çıktı.
Devir teslim töreninden hemen önce Yalovalı yerel basın mensupları ile bir araya gelen Cihan İsmet Yıldırım, görev süresi boyunca yaptığı çalışmaları anlattı. YASKİ’deki ekipmanların yenilenme sürecinden bahseden Yıldırım, katı atıkların kullanılabilir suya dönüşmesine ait proje ve birliğe ait ikinci bir etabın kurulmasına dair projeler hakkında da önemli bilgiler verdi.
“35 Milyon Türk Lirası gibi bir kaynak ile tesisteki ekipmanları yeniliyoruz”
Yaklaşık 1,5 yıl önce Belediye Meclis Üyeleri’nin tam desteğiyle YASKİ Birlik Başkanlığına seçildiğini söyleyerek açıklamalarına başlayan Yıldırım, “Göreve geldiğimiz günden itibaren tesiste çok kapsamlı çalışmalar yürüttük. YASKİ Arıtma Tesisi 2011 yılında devreye alınmış bir tesisti ve 2024 yılında göreve geldiğimizde birçok malzeme, ekipman ve sistemin artık işlevsiz durumda olduğunu tespit ettik. İlk 2–3 ay boyunca tesisin tüm pompalarını, eksik malzemelerini, çalışmayan terfi merkezlerini ve pompaları tek tek inceledik. Ardından hızlıca yenileme sürecine girme kararı aldık. Bunun için mali kaynağa ihtiyacımız vardı. Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’ne başvurumuzu yaptık. Şehrimizin Milletvekili Tahsin Becan, Genel Müdür ile bir görüşme gerçekleştirdi. Bu görüşmeden 25 milyon TL kredi, 10 milyon TL hibe sözü aldık. Süreç biraz uzun sürdü ancak Ahmet Büyükgümüş milletvekilimizin de devreye girmesiyle toplamda 35 milyon TL’lik kaynağı Yalova adına kazandırdık” dedi.
“Attığımız adımlar önümüzdeki 10 yılı güvence altına alıyor”
Elde edilen 35 Milyon Türk Lirası kaynak ile tesis ve terfi merkezlerinin yenilenme sürecine başladıklarını belirten Yıldırım, “Önümüzdeki hafta yaklaşık 25–30 milyon TL’lik bir ihaleye çıkıyoruz. Piyasa araştırmaları tamamlandı. Bu ihale, tesis ve terfi merkezlerinin yenilenmesi üzerine olacak. Yedek parça tedariği yapıyoruz, elektrik ve elektronik sistemleri tamamen yeniliyoruz, tüm pompa ve motor ekipmanlarını değiştiriyoruz. Bazı terfi merkezlerinde kapasite artışına gidiyoruz; giriş yapılarını 100’den 150’ye çıkarıyoruz. Tesis içindeki mikserler de uzun yıllardır atıl durumdaydı. Sayısı olması gerekenin çok altına düşmüştü ve bu durum, Bakanlığın istediği çıkış suyu kriterlerini karşılamamızı zorlaştırıyordu. Mikserlerin bir kısmını yeniledik, bir kısmını revize ettik. Bu iş bir hafta içinde bitiyor; yenileme ihalesi sonuçlanıyor ve ardından malzemelerin montajı başlayacak. Bu çalışma bizim için çok değerli çünkü 2011’den bu yana böyle kapsamlı bir yenileme yapılmamıştı. Atık suyun ekipmanlar üzerinde temiz suya kıyasla çok daha yıpratıcı bir etkisi var. Gaz çıkışları, katı malzemeler, pompalar, mikserler, ızgaralar sürekli yıpranıyor. Üstelik kanalizasyonlara çok fazla yabancı malzeme atılıyor: Islak mendiller, bebek bezleri, yorganlar, battaniyeler... Bunların hepsini terfi merkezlerinden çıkarıyoruz. Bu malzemeler pompalarımıza ve ızgaralarımıza çok ciddi zarar veriyor. Bugün bir pompanın tamir maliyeti 320 bin TL. Bir ıslak mendilin Türkiye ekonomisine verdiği zararı buradan anlayabilirsiniz. Bu nedenle attığımız adımlar, tesisin önümüzdeki 10 yılını güvence altına alıyor” şeklinde konuştu.
YASKİ’ye Yeni Hat Geliyor!
Tesisin geliş ve gidiş hatlarındaki projeye ilişkin detayları açıklayan Yıldırım, “Mevcut hatlarımız 6 numaralı terfi merkezinden tesise gelen ve tesisten çıkan hatlardan oluşuyor. Bu hatlar artık sınır seviyeye gelmiş durumda. Yağışlı havalarda ciddi sıkıntılar yaratabilecek kapasiteye düşmüş durumda. Göreve geldikten sonra teknik hesaplamaları yaptırdım ve ilerleyen süreçte bu hattın toplum sağlığını riske atabileceği sonucuna ulaştık. Bu nedenle proje ihalesini gerçekleştirdik. Yeni hattımız 2,7 km uzunluğunda olacak. 1400’lük bir geliş hattı, 800’lük iki adet çıkış hattı planladık. Ayrıca terfi merkezinin önüne çökeltim havuzu yapıyoruz. Bu havuzda önce kaba ızgara, ardından ince ızgaralar yer alacak. Katı malzemeler burada tutulacak, pompalar ve mikserler zarar görmeyecek. Proje çalışması devam ediyor. İller Bankası bu konunun çevre ve halk sağlığıyla doğrudan bağlantılı olduğunu belirterek destek vereceğini açıkladı. Belediyelerimizin de desteğiyle bu projeyi hayata geçireceğiz” ifadelerini kullandı.
“YASKİ’ye ikinci etap Yalova’nın doğusuna kurulmalı”
YASKİ tesisinin kapasitesi hakkında bilgi veren ve ikinci hattın kuruluşuna dair konuşan Yıldırım, “Tesis 75 bin m³/gün kapasiteyle çalışıyor. 2040 yılında kapasitenin dolacağı öngörülüyordu ancak yaptığımız hesaplamalara göre bu daha erken gerçekleşecek. Bu nedenle ikinci etabın planlanması gerekiyor. Mevcut tesis alanı ikinci etabı kaldırmıyor. Garden A.Ş’nin bulunduğu alanda kamulaştırma yapılması gerektiği görülüyor ancak biz Yalova’nın merkezine ikinci bir tesis yapılmasını doğru bulmuyoruz. Bizim önerimiz, ikinci etabın şehrin doğusuna planlanması yönünde. Çiftlikköy’deki nüfus artışı, ana kolektör üzerinde büyük bir baskı oluşturacak. Ana kolektörü büyütmek yerine doğuya yeni bir tesis yapılması gerektiğini düşünüyoruz. Böylece Termal, Kadıköy ve merkez Yalova mevcut tesis üzerinden arıtılacak; Çiftlikköy ve doğu bölgesi yeni tesise bağlanacak. Ayrıca Altınova Bölgesi’nin de yeni bir arıtma tesisine ihtiyacı var. Tersaneler bölgesi olduğu için arıtmanın düzgün yapılması çok kritik. Bakanlığın bu konuda bir çalışması var ancak yer sorunu bulunuyor. Biz diyoruz ki: Madem biz de ikinci tesisi planlıyoruz, Altınova’da da ihtiyaç var, o halde ortak bir tesis kurulsun. Bu tesisin maliyeti 2–2,5 milyar TL civarında ve tek başına bir belediyenin altından kalkabileceği bir yatırım değil. Deprem sonrası verilen uluslararası finansmanla mevcut tesis yapılmıştı. Aynı modelle ortak bir yatırım yapılabilir. Böylece Kaytazdere’den Termal’e kadar bütün arıtma altyapısı birleşmiş olur ve tek elden yönetilir. Bu hem teknik açıdan hem de şehrin geleceği açısından büyük avantaj sağlar” dedi.
“Günlük 35 bin m³ su geri kazandırılabilir”
Atık suların yeniden kullanımına dair oluşturulan proje üzerine açıklamalarda bulunan “Bununla ilgili fizibilite çalışmamızı yaptık ve Bakanlığa sunduk. 2024 sonunda onay aldık. Sadece ileri arıtma tesisinin kurulumu 5,5 milyon euro maliyetli. Bunun ulaşım ve işletme giderleri dahil değil. Günlük 35 bin m³ suyu geri kazanmayı hedefliyoruz. Bu miktar, Gökçe Barajı’nda kullanılan suyun üçte birine denk geliyor. Yani üç günlük su tüketimini bir günde geri kazanmaya karşılık geliyor. Bu suyu yeni OSB’ye, tersanelere, belediyelerin park bahçe birimlerine ve diğer ihtiyaç noktalarına vermek istiyoruz. Bakanlık, valiliğimiz ve belediye başkanlarımız projeye sahip çıkıyor. Gerekli şartlar oluştuğu anda bu proje hemen hayata geçirilebilir. Su krizi bugün ciddi bir sorun ve gelecekte daha da büyüyecek. Bu proje Yalova için bir kurtarıcı proje niteliğinde. Bakanlığın zorunlu tuttuğu yüzde 10 geri kazanım için 4.500 m³’lük alternatif bir proje daha sunduk ancak gönlümüzde yatan 35.000 m³’lük büyük projeyi hayata geçirmek” şeklinde konuştu.
“Borçlarını ödemeyen belediyelere faiz uygulanacak”
YASKİ’nin mevcut borçları ve ekonomik koşulları hakkında konuşan Yıldırım, “kurumun mali yapısına baktığımda vergi borçları, SSK borçları, elektrik borçları olduğunu gördüm. 2017’den beri SSK borçları birçok belediyede olduğu gibi burada da ödenmemişti. Vergi borcuyla ilgili hukuki süreç sürüyor. Ayrıca bize borçlu olan beş belediye var: Yalova, Termal, Taşköprü, Çiftlikköy ve Kadıköy. Bu belediyelerin önemli kısmının kuruma ciddi borçları bulunuyor ancak geçmişte bu borçlara faiz işletilmiyordu. Talimat verdim, çalışma yapıldı ve artık belediyelerin tüm geçmiş borçlarına faiz uygulanıyor. Böylece hem kamu zararı engellenmiş oldu hem de belediyelerin katılım paylarını düzenli ödemeleri sağlandı. Doğrudan temin yöntemiyle yapılan pek çok ihale açık ihale sistemine çevrildi. Şeffaflık sağlandı. Yaptığımız tasarruf çalışmalarıyla aylık enerji tüketiminden 480 bin TL tasarruf edildi. Bu da toplam elektrik tüketimimizin yüzde 30’una denk geliyor. Buna rağmen tesisin aylık elektrik gideri yaklaşık 3 milyon TL. Göreve geldiğimde elektrik borcu 24 milyon TL’ye kadar çıkmıştı, şu anda sadece güncel tek fatura var. Personel maaşları düzensiz ve geç ödeniyordu, şimdi gününde ödeniyor. Personelin yan haklarının tamamı ödendi; personele bugün bir kuruş borcu olmayan bir YASKİ var” diyerek sözlerine son verirken görevi devrettiği Cem İnci’nin de hayata geçirilecek projelerin devamını sağlayacağına inandığını belirtti.
