Yalova Baro Başkanlığı, dava şartı arabuluculuğun kapsamının 1 Eylül 2023 tarihinden itibaren genişletildiğini duyurdu. Konuyla ilgili olarak yapılan açıklamada, “5 Nisan 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7445 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un dava şartı arabuluculuk ile ilgili düzenlemeler getiren 31., 34., 36., 37., 38. ve 41. Maddeleri ile 7442 sayılı Orman Kanunu Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 1.9.2023 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir. Buna göre;
1. 6102 sayılı Kanun’un 4. maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar para olan alacak, tazminat, itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarında, dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması 1.9.2023 tarihinden itibaren dava şartıdır.
2. 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 17/B maddesi ile taşınmazın devrine veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak kurulmasına ilişkin uyuşmazlıklar arabuluculuğa elverişli olduğuna, bu uyuşmazlıklarda, tarafların yazılı olarak kararlaştırması ve arabulucunun bu kararı tutanak altına alması halinde arabulucunun talebiyle, arabuluculuk süreciyle sınırlı olmak ve konulduğu tarihten itibaren üç ayı geçmemek üzere tasarruf yetkisinin kısıtlandığına dair tapu siciline şerh verileceğine, bu şerhin, tarafların anlaşamaması veya tarafların şerhin kaldırılması konusunda anlaşması halinde arabulucunun talebiyle, üç aylık sürenin sonunda ise kendiliğinden kalkacağına, arabuluculuk süreci sonunda tarafların anlaşması halinde anlaşma belgesinin, taşınmazın devri veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak kurulmasıyla ilgili olarak kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve esaslar gözetilmek suretiyle düzenleneceğine, taşınmazın bulunduğu yer sulh hukuk mahkemesinden anlaşma belgesinin icra edilebilirliğine ilişkin şerhin alınmasının zorunlu olduğuna, mahkemenin yapacağı incelemede anlaşma içeriğini, arabuluculuğa ve cebri icraya elverişli olup olmadığı ve taşınmazın devri veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak kurulmasıyla ilgili olarak kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve esaslara uyulup uyulmadığı yönlerinden denetleyeceğine, bu kapsamda kurum veya kuruluşlardan bilgi veya belge talep edilebileceğine ve gerektiğinde duruşma açabileceğine, anlaşma belgesinin icra edilebilirliğine ilişkin şerhin verilmesiyle ilgili diğer hususlar hakkında 18. madde hükmünün uygulanacağına dair hükümler 1.9.2023 tarihinde, yürürlüğe girmiştir.
3. 6325 sayılı Kanun’un 18/A maddesinin yedinci fıkrasına eklenen, “Avukatı bulunsa bile asıl tarafı da bilgilendirir.” ve on altıncı fıkrasına eklenen, “Arabuluculuk bürosuna başvurulmasından sonra, başvuran taraf aleyhine uyuşmazlık konusuyla ilgili olarak icra takibi yapılması durumunda, başvuran tarafın bu takibe karşı son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren iki hafta içinde 2004 sayılı Kanunun 72 nci maddesi uyarınca menfi tespit davası açması ve talep etmesi halinde 2004 sayılı Kanunun 72 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uygulanır.” cümleleri 1.9.2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
4. 6325 sayılı Kanun’un 18/A maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki madde eklenmiştir. “Bazı uyuşmazlıklarda dava şartı olarak arabuluculuk Madde 18/B; “(1) Aşağıdaki uyuşmazlıklarda, dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır: a) Kiralanan taşınmazların 2004 sayılı Kanuna göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler hariç olmak üzere, kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar. b) Taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar. c) 23/6/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunundan kaynaklanan uyuşmazlıklar. ç) Komşu hakkından kaynaklanan uyuşmazlıklar. (2) Arabuluculuk süreci sonunda tarafların anlaşması halinde anlaşma belgesi, taşınmazla ilgili olarak kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve esaslar gözetilmek suretiyle düzenlenir. (3) Bu madde kapsamında düzenlenen anlaşma belgesinin icra edilebilirliğine ilişkin şerhin alınması zorunlu olup bu şerh taşınmazla ilgili anlaşma belgeleri bakımından taşınmazın bulunduğu yer, diğer anlaşma belgeleri bakımından ise arabulucunun görev yaptığı yer sulh hukuk mahkemesinden alınır. Mahkeme taşınmazla ilgili anlaşma belgeleri bakımından yapacağı incelemede anlaşma içeriğini, arabuluculuğa ve cebri icraya elverişli olup olmadığı ve taşınmazla ilgili olarak kanunlarda yer alan sınırlamalar ile usul ve esaslara uyulup uyulmadığı yönünden denetler; bu kapsamda kurum veya kuruluşlardan bilgi veya belge talep edebilir ve gerektiğinde duruşma açabilir. (4) Anlaşma belgesinin icra edilebilirliğine ilişkin şerhin verilmesiyle ilgili diğer hususlar hakkında 18 inci madde hükmü uygulanır.” hükmü de 1.9.2023 tarihi itibariyle yürürlüktedir. Bu madden sonra gelmek üzere 6325 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 3. madde ile, 18/B maddesinin dava şartı olarak arabuluculuğa ilişkin hükümlerinin, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih (1.9.2023 ) itibarıyla ilk derece mahkemeleri ve bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay da görülmekte olan davalar hakkında uygulanmayacağı da hükme bağlanmıştır. Buna göre; (2004 sayılı Kanuna göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler hariç olmak üzere), kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar, taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunundan kaynaklanan uyuşmazlıklar ile komşu hakkından kaynaklanan uyuşmazlıklar, (yürürlük tarihi itibarıyla ilk derece mahkemeleri ve bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay da görülmekte olan davalar hariç olmak üzere) 1/9/2023 tarihinden itibaren zorunlu dava şartı arabuluculuğa tabidir.
5. 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3. maddesinin birinci fıkrasına eklenen, “Bu alacak ve tazminatla ilgili itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davaları hakkında birinci cümle hükmü uygulanır.” cümlesi ile bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatıyla ilgili itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarının da dava şartı arabuluculuk kapsamına alındığına dair hüküm 1.9.2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
6. 5488 sayılı Tarım Kanun’un 13/2-e bendine dayanılarak hazırlanan ve tarımsal üretim sözleşmesinden doğan hukuk uyuşmazlıklarının arabuluculuk yoluyla 3 çözümlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenleyen “Tarımsal Üretim Sözleşmesinden Doğan Hukuk Uyuşmazlıklarına İlişkin Arabuluculuk Yönetmeliği” 1.9.2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kanuna göre tarımsal üretim sözleşmesinden doğan davalarda arabulucuya başvurulmuş olması dava şartı haline getirilmiştir. Bilgilerinize sunarız” denildi.
