“Engeller Bireylerde Değil Sistemde”
3 Aralık Dünya Engelliler Günü kapsamında açıklama yapan İYİ Parti Kadın, Aile ve Sosyal Hizmetler Başkanlığı, engelli bireylerin yalnızca yasal haklara sahip olmasının yeterli olmadığını, bu hakların günlük hayatta uygulanabilir ve erişilebilir hâle gelmesi gerektiğini belirtti. 2025 yılının tema başlığının ise “Toplumsal İlerlemeyi Sağlamak İçin Engellileri Kapsayan Toplumların Geliştirilmesi” olduğu hatırlatıldı.
Açıklamada, 20 Kasım’da İzmir Gaziemir’de yaşanan ve toplumu derinden sarsan trajik olay da gündeme getirildi. Doğuştan ağır engelli olan bir kadının babası tarafından öldürülmesi ve babanın da intihar etmesiyle sonuçlanan olayın, bakım yükünün ailelerin üzerinde bırakılmasının yarattığı ağır sonuçların acı bir örneği olduğu vurgulandı. Bildiride, sosyal destek mekanizmalarının zayıflığı, psikososyal yardım eksikliği ve koruyucu hizmetlerdeki yetersizliklerin engelli bireyleri ve ailelerini savunmasız bıraktığı belirtildi.
“Erişilebilirlik ve Dijital Hizmetlerde Ciddi Eksiklikler”
Bültende; kamu binaları, okullar, sağlık merkezleri ve toplu taşıma sistemlerinin hâlâ tam erişilebilir olmadığı, sesli anons ve rehberlik sistemlerinin yetersiz kaldığı ifade edildi. Dijital erişilebilirlikte de ciddi problemler bulunduğu belirtilerek, kamu kurumlarının internet sitelerinin ekran okuyucularla tam uyumlu olmadığı, e-devlet hizmetlerinde görme, işitme ve zihinsel engeli bulunan bireyler için yeterli rehberlik sunulmadığı aktarıldı.
Teknolojik destek cihazları için sağlanan desteklerin sınırlı olduğu; dijital başvuru sistemleri, sağlık randevuları ve sosyal yardım uygulamalarının engelli bireylerin ihtiyaçlarına göre tasarlanmadığı da vurgulandı.
“Engellilerin Toplumsal Yaşama Katılımı Bir Lütuf Değil, Zorunluluktur”
İYİ Parti, engelli bireylerin toplumsal yaşama tam ve eşit katılımının yalnızca sosyal sorumluluk değil, adil ve dayanıklı bir toplum inşası için temel şart olduğunu belirterek şu çağrılarda bulundu:
- Evde bakım aylığı ve engelli aylığının mevcut ekonomik koşullara göre artırılması,
- Özel sektörde %3, kamuda %4 olan engelli istihdam kotasının yükseltilmesi,
- 18 yaşını dolduran engellilere hane içi gelir kriteri olmaksızın engelli aylığı bağlanması,
- Nadir hastalığı olan çocukların ilaçlara erişiminde yaşanan sorunların çözülmesi,
- STK’larla koordineli kapsayıcı bir Bakım Sigortası Yasası çıkarılması,
- Engelliler için yıpranmadan dolayı erken emeklilik hakkının tazminat ve maaşlara yansıtılması,
- Çifte ayrımcılığa maruz kalan kadın engellilerin toplumsal hayatta karşılaştığı engellerin kaldırılması,
- Engelli çocuğuna bakan annelere sigorta ve emeklilik hakkı verilmesi,
- Erişilebilirliğin tüm Türkiye genelinde zorunlu standart hâline getirilip sıkı şekilde denetlenmesi,
- Dijital devlet hizmetlerinin tüm engel türlerine uygun hale getirilmesi,
- Engelli bireylerin karar alma süreçlerine doğrudan katıldığı mekanizmaların kurulması.
Toplumsal Ön Yargılara Dikkat Çekildi
Bildiri, toplumda engelli bireylere yönelik merhamet eksenli veya aşırı korumacı yaklaşımların yarattığı psikolojik baskıya da dikkat çekti. Engelli bireylerle toplum arasındaki iletişimin doğru bir empati düzlemine oturtulması gerektiği vurgulandı.
“Gerçek Anlamda Erişilebilir ve Destekleyici Bir Türkiye Mümkün”
Açıklama şu ifadelerle son buldu:
“Engelli bireyler için gerçek anlamda erişilebilir, güvenli ve destekleyici bir Türkiye mümkündür — yeter ki irade ortaya konsun.”
Bülten, İYİ Parti Kadın, Aile ve Sosyal Hizmetler Başkanlığı ile Yalova İl ve İlçe Başkanlıkları tarafından ortak bildiri olarak kamuoyuyla paylaşıldı.
