Çin’den bahsedildiğinde, önce buradan ne anlaşılması gerektiğinin açıklanması gerekmektedir. Tarih boyunca Çin’in büyüklüğü çok değişmiştir. Bu devlet bazen bütün Türkistan ve Moğolistan’ı ihtiva etmiş, bazen de Sarı Irmak bölgesinde ufak bir devlet olmuştur.

Günümüzde Çin, 9.326.410 kilometre kare karasal alana sahiptir. Bu büyüklüğü ile Rusya, Kanada ve ABD’den sonra dünyanın en büyük yüzölçümüne sahip dördüncü ülkesidir. Asyanın doğusunda kıtasal büyüklüğe sahip olup, komşu ülkeleri ile Afganistan 76 km, Butan 470 km, Burma 2,185 km, Hindistan 3,380 km, Kazakistan 1,533 km, Kuzey Kore 1,416 km, Kırgızistan 858 km, Laos 423 km, Moğolistan 4,677 km, Nepal 1,236 km, Pakistan 523 km, Rusya 3,645 km, Tacikistan 414 km, Vietnam 1,281 km uzunluklarında sınırları bulunmaktadır. 14.500 km uzunluğunda sahil şeridi vardır. Çin’deki nehirlerin uzunluğu 220.000 km olup, hidroelektrik enerji potansiyeli açısından dünyada lider konumdadır. Nehirler dış ve iç nehirler olarak sınıflandırılabilir. Dış nehirler, doğrudan doğruya veya dolaylı olarak okyanuslara akmaktadır. En büyük dış nehirler Yangtze (6.300 km. uzunluğunda olup, Afrika’daki Nil ve Güney Amerika’daki Amazon nehirlerinden sonra dünyadaki en uzun üçüncü nehirdir) ve 5.464 km. uzunluğunda olan Huanghe (Sarı Irmak)’dir. İç nehirler göllere dökülen ya da çöl kumlarına akarak kaybolan nehirlerdir. Tarım Nehri 2.179 km. uzunluğunda olup, Çin’in en uzun iç nehridir. 1,343,239,923 (Temmuz 2011 tahmini) nüfusa sahiptir. Çin’in eyaletleri bağımsız devletler haline gelse, üç tanesi dünyanın en kalabalık ilk 15 ülkesi, 19’u ise en kalabalık ilk 50 ülkesi içine girer. Valilerle yönetilen 18 eyaletin nüfusu 30 milyonun üzerinde olup, beş tanesi Türkiye’den daha yüksek nüfusa sahiptir. Daha iyi anlaşılabilmesi için örnek verecek olursak, Yalova ili yaklaşık 200 bin nüfusa sahip olup bir vali ile yönetilirken Çin’in Guangdong Eyaleti ise 104 milyon nüfusun üzerinde olup yine bir vali tarafından yönetilmektedir.
Çin’de üç ayrı yönetim biçimi mevcut olup, doğrudan merkezi hükümetin yönetimi altında 23 eyalet, özerk 5 bölge ve 4 belediye bulunmaktadır.
Eyaletler: Anhui, Fujian, Gansu, Guangdong, Guizhou, Hainan, Hebei, Heilongjiang, Henan, Hubei, Hunan, Jiangsu, Jiangxi, Jilin, Liaoning, Qinghai, Shaanxi, Shandong, Shanxi, Sichuan, Yunnan, Zhejiang; (Tayvan’ı Hong Kong ve Makao dahil 23. eyaleti olarak kabul etmektedir.)
Özerk Bölgeler: Guangxi, Nei Mongol, Ningxia, Xinjiang, Xizang (Tibet) 
Belediyeler: Beijing, Chongqing, Shanghai, Tianjin
Coğrafya hariç her şey değişmektedir. Onun için kısaca coğrafya hakkında bilgi vermek uygun olacaktır. Çin coğrafik olarak kıtasal bir büyüklüğe sahip olup, kuzeyden güneye uzunluğu 5.500 km’dir ve Heilong Nehri’nin merkezinden (Enlem 53º30’K) Nansha Adalarının en güney ucundaki Zengmu Resifine (4ºK) kadar uzanmaktadır. Batıdan doğuya uzunluğu, Pamir Dağlarından (73º40’D) Heilong ve Wusuli nehirlerinin kesişme noktasına (135º05’D) kadar yaklaşık 5.200 km’dir.
Han halkının dili olan Çince, Han-Tibet dil ailesine aittir. Çin’de en yaygın olarak kullanılan dildir ve dünyada en çok konuşulan dillerden biridir. Milli Dil Putonghua (günlük konuşma dili) ya da Mandarin’dir. Mandarin Beijing eyaletinin dilidir. Beijing lehçesi (beijinghua) de, bütün Çin’de kullanılan ve okullarda öğretilen bir resmi lehçedir. 56 azınlık milletinin birçoğunun kendi dilleri vardır. Kantonca (Guangdonghua) güney Çin’in yerel lehçelerinden biridir. Hong Kong’da kantonca konuşulur. Aile ismi (soyadı) asıl isimden önce gelir. Bugün kullanılan Çince harfler, 3 bin yılı aşkın bir süre önce kemik ve kaplumbağa kabuğuna ve daha sonra bronz üzerine yazılan harflerden türemiştir. Çizilen şekiller giderek düzenli işaretlere, resim-yazılar sembollere, karmaşık olanlar daha basit işaretlere dönüşmüştür. İlk resimyazılar ve ideogramlarla birlikte resimfonetik harfler kullanılmıştır. Bugün kullanılan Çince harflerin büyük çoğunluğu, bir ideogramatik unsurla bir fonetik unsurun birleşmesinden oluşmaktadır. Genellikle ideogramatik kısmı solda, fonetik kısmı da sağdadır. Çinli olmayan birçok kişi, bazen sınırsız sayıda Çince harf bulunduğu duygusuna kapılmaktadır. 1986-1990’ya yayınlanan sekiz ciltlik Hanyu Da Cidian’da (Çince Sözlük) 56 binin üzerinde harf bulunmaktadır. Ancak bunların birçoğu yaygın olarak kullanılmamaktadır. Yaklaşık 3 bin harf, modern kitaplarda ve gazetelerde kullanılan harflerin yüzde 99’unu oluşturmaktadır.
Çin bir millet değil, bir imparatorluk, etnik değil, politik bir birimdir.
Çin’de üç din ya da öğreti bulunmaktadır. Bunlar, Taoculuk, Konfüçyüs’çülük ve Budizm’dir. Haftaya bu inançları açıklamaya devam edeceğiz.
 
Şemsettin Sami
- - -