GÜNAYDIN Değerli Okurlar,

Mitra kültü ve Noel olayı hakkındaki düşüncelerimi paylaşmaya devam ediyorum.

Hitit Kralı Muvattallis’in (M.Ö. 1 300) yazdırdığı bir dinsel- tören metni şöyledir:

“Göklerin güneş tanrısı, insanlığın çobanı!/ Denizlerden çıkıp yükselirsin göklerin güneş tanrısı!/ Göklerde dolaşıp gidersin./ Göklerin güneş tanrısı, tanrım benim!/ İnsanoğluna, köpeğe, domuza, kırların yaban hayvanına/ Adaleti sen dağıtırsın her gün, ey Güneş Tanrısı!”

Helenler (Eski Yunan)’de kaynağını Anadolu, Girit ve Mezopotamya’dan alan, tanrıların çoğu doğu kökenli olan çok tanrılı bir din anlayışı vardı. Baş Tanrı Zeus Gök Tanrısı, Apollon ise Güneş Tanrısıydı.

Zerdüşt (Zerdüştlük: M.Ö. VI. yüzyılda İranlı peygamber Zerdüşt kurdu. Ayinleri arasında tapınakta ateş ayini önemli bir yer tutar) dini öncesi İran’ın güneş, adalet ve savaş tanrısı MİTRA (Mithra, Mithras) idi.

(MİTRA Kültü, M.Ö. 1 400 yıllarına dayanır. Mitra tapınakları ‘mithraeum’, Mitra mağarada doğduğu için, yeraltındaki kayalıklarda bulunan mağaralarda olurdu. Mağaralarda mutlaka kuyu bulunurdu. )

MİTRA Kültü (Güneş Tanrısı) Hindistan’dan İran’a, oradan da batıya doğru yayıldı.

Örneğin Anadolu’da Gaziantep’in Doliche antik kentinin yer aldığı Keber Tepe’nin yamacında iki Mithraeum (Mitra kültünde mağara içindeki kutsal alan) ve burada “Güneş Tanrısı Sol” kabartması bulundu.

MİTRA Kültü, M.Ö. 330’larda Perslerin Makedonların Kralı Büyük İskender’e yenilmesiyle Yunanistan, Makedonya ve Roma’ya geçti.

Çok tanrılı bir din anlayışından gelen Romalılar, tabiat kuvvetlerinin birer tanrı olduğuna, tabiatta ve hayatta olan her şeyin tanrısal iradeye bağlı olduğuna inanıyorlardı. Roma İmparatorluğu’nda puta tapıcılık (paganizm) resmî dindi. Tanrılar adına yapılmış özel tapınaklar vardı.

Esasen Roma dininin tarihsel gelişim aşamasını belirtmek çok zordur. Bu incelemede, “GÜNEŞ” kültü esas olduğu için, önceleri Doğu’dan gelen KYBELE Kültü, sonra ATTİS Kültü ve İSİS Kültü’ nün zaman zaman egemen olduğu söylenebilir.

MİTRA Kültü’ nün Yunanistan ve Makedonya üzerinden Batı’ya yayılmasıyla MİTRA, Roma’da Işık Tanrısı Helios ile ilişkilendirildi.

M.S. 136’dan sonra, MİTRA Kültü’ ne, Roma dünyasının kabul edebileceği bir biçim kazandırıldı.

II. yüzyıldan sonra Roma askerleri giderek daha fazla Mitra kültünü benimsediler.

Bu inanç o kadar popüler oldu ki, Romalılar haftanın bir gününü Mitra onuruna “SUNDAY” (Sun=güneş, day=gün)  olarak adlandırdılar. (İngilizce Sunday, Pazar gününe verilen addır.)

Mitra ayinleri zamanla Dionysos- Sabazius gizemlerinin yerini alırken, Mitra mağaraları eski tanrıların yer altı tapınaklarının yerine geçti.

Mitracılar, kurtarıcılarının göklerden yere indiğine, 12 yandaşı ile son yemeği paylaştığına, öldükten sonra yeniden canlandığına inanırlardı.

Mitra rahipleri uzun giysi giyerler, çoban değneği taşırlardı. (Hıristiyan din adamları daha sonraları bunu benimsediler.)

Mitracılar, güneş tanrısının yükselişini anmak için, “Mizd” adı verilen üzeri “Mithra Haçı” kabartmalı, güneş biçiminde çörek yerlerdi. (Hıristiyanlar bu âdeti benimsediler.)

Roma İmparatorları Commodus (172- 192) ve İulianus ( 193), Mitra kültü üyeleriydi.

 İmparatorluk döneminin sonlarına doğru “GÜNEŞ Kültü” gelişti, Sol Invictus (Fethedilememiş/ Mağlup edilemeyen Güneş) öne çıkmaya başladı.

Roma İmparatoru Aurelianus (270- 275), 25 Aralık M.S. 274’ te, Sol Invictus (Unconquered Sun/ Fethedilmemiş/ Mağlup Edilemeyen Güneş) Kültü’ nü Roma İmparatorluğu’ nun resmî dini olarak kabul etti; Roma’ da, Champ de Mars’ da, güneşi sembolize etmek üzere büyük bir anıt yaptırdı.

Devam edeceğiz.

Gününüz aydınlık ve esenlik dolu olsun.

NE MUTLU TÜRK’ ÜM DİYENE!