Geçen haftaki yazıda deprem öncesi alınan önlemlerden bahsetmiştik. Bu hafta da deprem anında yapılması gerekenleri konuşacağız.
Öncelikle sakin kalınıp panik yapılmamalıdır. Her ne kadar sabitlenmiş dahi olsalar dolap vb. eşyalardan ve pencerelerden uzak durulmalıdır. Sağlam materyallerle sabitlenmiş masaların altına, koltuk veya yatakların yanına çömelerek hayat üçgeni oluşturulmalıdır. Ayrıca bunun uygulanması hayati önem taşımaktır. Başınızı iki elinizin arasına alıp veya yastık, kitap vb. koruyucu materyallerle korumanız, sabit sağlam bir yüzeye tutunmanız gerekir. (ÇÖK- KAPAN- TUTUN) Derem anında çıkışlara, merdivenlere, balkonlara ve asansörlere kesinlikle koşulmamalıdır. Yanıcı maddeler kullanılmamalı ve elektrikli aletlerden uzaklaşılmalıdır. Laboratuvarlar, mutfaklar veya imalathanelerde çalışır durumda olan elektrik veya doğalgazla çalışan aletler kapatılmalı ve dökülebilecek kimyasallardan uzaklaşılması gerekmektedir. Sarsıntı durduktan sonra elektrik, doğalgaz ve su vanaları kapatılarak hazırlanılan çantaları alıp bulunulan yerlerden şehirdeki mevcut buluşma noktalarına gidilmelidir.
Deprem anında eğer açık alanda bulunuyorsanız enerji hatlarından, direklerden, etraftaki yapılardan ve duvar diplerinden uzak durmalısınız. Heyelan olabilecek ve taş veya kaya düşebilme ihtimali olan yerlerden mümkün olduğunca kaçının. Deniz kıyıları da su yükselme riski olduğundan uzakta durulması gereken alanlardan biridir. Etraftaki yapılardan düşebilme ihtimali olan cam parçaları, bacalar ve sıvalara karşı tedbirli olunması gerekir.
Deprem anında araçta ve trafikteyseniz konumunuz güvenli bir yerse aracı sağa çekip kontak anahtarı yerinde kalacak ve camlar kapalı kalacak şekilde beklenmesi gerekir. Ancak güvenli bir bölgede değilseniz araç durdurularak kontak anahtarı yerinde bırakılarak araç terk edilmeli ve sarsıntı durunca açık bir alana geçilmelidir.
Sarsıntı durduktan sonra kapalı alandaysanız öncelikle kendi emniyetinizden emin olun ve sonrasında çevrenizde yardımcı olabileceğiniz kişileri kontrol edin. Yapıyı terk ettikten sonra sokakları acil durum ekipleri için boş bırakın. Artçı depremler olacağından dolayı yapılara geri dönmeyin.
Deprem durduktan sonra enkaz altında kaldıysanız sakin kalarak durumunuzu kontrol edin. Hareket edemeyecek bir durumda iseniz kendinizi riske atacak hareketlerde bulunmayın. Düdüğünüz var ise çalarak yoksa kalorifer vb. metallere vurarak yerinizi belli etmeye çalışın. Eğer duyulabileceğiniz bir yerdeyseniz gelen ekiplere kendinizi çok fazla yormadan ara ara seslenerek yerinizi bulmalarında yardımcı olun.
Yaşanan her afetten ders çıkarmalı ve yaşanabilecek olası afetleri düşünerek her şeye hazırlıklı olmalıyız.
